Արեւմտեան
Հայաստանի
հայերը
ձեւավորում
են
իրենց
Խորհրդարանը
Յուրաքանչյուր
ոք,
ով
պատկանում
է
մի
ազգի
ունի
պարտականութիոններ
կատարելու
իր
ժողովրդի
հանդեպ:
Ազգն
էլ
իր
հերթին
պարտականութիոններ
ունի
կատարել
բոլոր
անհատների
նկատմամբ:
Բացի
այդ,
յուրաքանչյուր
անհատ
պահպանում
է
իր
ազգային
իրաւունքները,
իսկ
ազգը'
անհատինը:
ՈՒժը,
որ
հատատում
է
պարտականութիոնները
և
երաշխավորում
է
իրավունքները'
կոչվում
է "Ազգային
իշխանութիոն": 1860
թուականին
առաջին
անգամ,
հատուկ
արտոնութիոն
տրվեց
Օսմանեան
Դռան
կողմից
Թուրքա-Հայաստանին,
շնորհուեց
ազգային
իշխանութիոն,
Թուրքիոյ
հայերի
ներքին
գործերի
վարչութիոն:
Ազգային
իշխանութեան
հիմնային
սկզբունքներն
են
իրավունքները
և
պարտականութիոնները,
որոնք
հանդիսանում
են
իրավացիութեան
հիմքերը :
նրա
ուժը
բաղկացած
է
ձայների
մեծամասնութիոնից,
որը
օրինականութեան
հիմքն
է:
Ցանկացած
ազգային
արձանագրութիոն,
որը
չի
համապատասխանում
այս
սկզբունքներին,
ոչ
ստույգ
է,
ոչ
էլ
օրինական
է :
Այդ
առումով
պետք
է
ընդունել
առաջին
ազգային
իշխանութիոնը '
Թուրքիայի
հայերի,
որը
ճանաչվել
է "Օսմանեան
Դռան"
կողմից
և
ձևակերպվել
է
հայ
ազգային
սահմանադրութեան
կողմից: (1)
1860
թուականին
Հայ
ազգային
սամանադրութեան
հիման
վրա
ընտրվել
են 60
պատգամավորներ,
որոնք
ներկայացրել
են
հայ
ժողովրդին’
Օսմանյան
Կայսրութեան 50
մարզային
ընտրատարածքներում:
ՇՐՋԱՆ |
ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑԻՉՆԵՐԻ
ԹԻՎԸ |
ՇՐՋԱՆ |
ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑԻՉՆԵՐԻ
ԹԻՎԸ |
1-Երուսաղեմ |
1 |
27 -Մալաթիա
|
1 |
2 - Եգիպտոս
|
1 |
28 -Կարին |
1 |
3 - Հալեպ |
1 |
29 - Անթեբ
|
1 |
4 - Կիպրոս Տարաուս, (Սիս) |
1 |
30 - Կիլիս |
1 |
5 - Մարաշ
|
1 |
31 – Շաբին
-
Կարահիսար
|
1 |
6 - Հաճն |
1 |
32 - Սիվաս
(Սեբաստիա) |
1 |
7 - Զեյթոն |
1 |
33 - Տոկաթ
|
1 |
8 - Ատանա |
1 |
34 - Մարսեվան
|
2 |
9 - Եդեսիան |
1 |
35 - Ամասիա |
1 |
10 - Ամիդ (Տիգրանակերտ) |
1 |
36 - Տրապիզոն
|
1 |
11 - Քուրդիստան
|
1 |
37 - Ջանիգ
|
1 |
12 - Բաղդադ |
1 |
38 - Եզղաթ
|
1 |
13 - Բիթլիս |
1 |
39 - Կեսարիա
|
1 |
14 - Վան |
3 |
40 - Ղալաթիա |
1 |
15 - Աղթամար
|
1 |
41 - Կուտաե
|
2 |
16 –
Ղարս |
1 |
42 - Իզմիր |
1 |
17 - Մուշ |
2 |
43 - Բուրսա
|
1 |
18 -
Երզնգա |
1 |
44 - Բանդերմա
|
1 |
19 - Բայբուրթ
|
1 |
45 - Նիկոմեդիա |
1 |
20 - Էրզրում (Կարին) |
2 |
46 – Ռոդոստո
|
1 |
21 – Խարբերթ
|
3 |
47 - Ադրիանապոլիս
|
3 |
22 – Արաբկիր |
1 |
48 - Յալաշիա
|
1 |
23 – Փալու |
1 |
49 - Մոլդովա
|
1 |
24 – Քեղի |
1 |
50 - Վառնա
|
1 |
25 – Եղին |
1 |
|
|
26 - Դիվիգ |
1 |
Ընդհանուր |
60 |
Թուրքիայի Հայաստան (Արեւմտեան
Հայաստան) տարածքներն են սահմանվել եւ ճանաչված 14 միջազգային
փաստաթղթերում, սկսած 1878 թ.
1.
Սան
Ստեֆանոյի
պայմանագրի
16 -րդ
հոդվածում
(մարտ 1878);
2.
Բեռլինի
պայամանգրի
61 րդ
հոդվածում,
հետևյալ
նահանգներում.
Էրզարում,
Վան,
Բիթլիս,
Խարբերդ,
Դիարբերքիր
եւ
Սեբաստիա,
որի
մակերեսե
կազմում
է
242 000 կմ
² ( ուլիս 1878);
3. 1895
թուականի
հուշագրում
դեսպանների
կողմից
նշված
է,
որ
հայ
ժողովրդին
վերաբերվող
ռեֆորմների
6 նահանգներն
ու
Կիլիկիան
ճանաչված
են,
որպես
Թուրքա
- Հայաստան;
4.
Համաձայն
1914 թուականի
փետրվարի
8-ի
Ռեֆորմի,
որ
մի
կողմից
համաձայնեցված
է
Թուրքիայի,
Գերմանիայի,
Ռուսաստանի
կողմից,
որ
ներկայացնում
էր
Անտանտը
և
հայերի
միջև,
մյուս
կողմից’
1913 թուականի
Լոնդոնի
դեսպանների
համաժողովի
համաձայն
հռչակել
են,
որ
6 հայկական
նահանգները
և
Տրապիզոն
նահանգը,
կազմում
է
282000 Կմ²
(96000 մղոն)
ճանաչվել
է
Թուրքա-Հայաստան
:
5.
Ինչ
վերաբերվում
է
Ատանտի
Եռյակին
(Մեծ
Բրիտանիա,
Ֆրանսիա,
Ռուսաստան),
որ
տեղի
ունեցավ
1915 թուականի
մայիսի
24-ին,
թուրքական
կառավարութիոնը
պատասխանատու
է
համարվում
կոտորածների
համար,
այսինքն'
"նոր
հանցագործութիոններ
մարդկութեան
և
քաղաքակրթութեան
դեմ"
կատարված
Թուրքայի
կողմից
հայերի
դեմ"
:
6.
Համաձայն
1917 թուականի
Դեկտեմբեր
ամսվա
հրամանագրի
Ռուսաստանը
ճանաչեց
Արևմտեան
Հայաստանի
անկախութիոնը
(կոչեցեալ
Թուրքիա)
7. 1918
թուականի
հոկտեմբերի
30-ին
ընդունուած
14-րդ
հոդվածի
պայմանների
համաձայն
Մուդրոսի
զինանդադարը
Թուրքիայի
և
դաշնակից
երկրների
հետ,
նշում
է
6 նահանգները
այս
կերպ.
"6 Հայկական
նահանգներ",
16 րդ
հոդվածում
նշում
է
Կիլիկիան:
8. 1920
թուականի
փետրվարի
19-ի
Փարիզի
համագումարի
համաձայն
դաշնակից
երկրները
ճանաչում
են
Արեւմտեան
Հայաստանը
(կոչեալ
Թուրքիա),
որպես
անկախ
հայկական
պետութեան
անբաժան
մաս:
9. "Խաղաղութեան
պայմանների"
նախաբանի
համաձայն,
որը
հետագայում
դարձավ
Սեւրի
դաշնագրի
նախաբանը,
Հայաստանը նշված է դաշնակից ուժերի միջև : Հայկական Պետութիոնը
նույնպես "դէ յուրէ" ճանաչվել է 1920 թուականի մայիսի 20-ին
թուրքական պատվիրակութիոնը կանչվել է խորհրդաժողովի կողմից,
որպեսզի ընդունի "Խաղաղութեան պայմանները", որտեղ դաշնակից
երկրների մեջ ընդգրկված էին նաև Հայկական Պետութեան
ներկայացուցիչները:
10. Ըստ Սևրի Դաշնագրի
88-րդ հոդվածի, Թուրքիան հայտարարում է, որ ինչպես մնացած
դաշնակից ուժերը, ինքն էլ է ճանաչում է Հայաաստանը, որպես ազատ և
անկախ Պետութիոն:
11. 1920 թուականի
հոյեմբերի 22-ին իրավարար վճռի համաձայն ' Նախագահ Վուդրո
Վիլսոն գծեց Արեւմտեան Հայաստանի սահմանները :
12. 1921 թուականի մարտին
Լոնդոնի համաժողովում Գերագույն խորհրդը ճանաչեց հայ
ժողովրդին, որպես Արեւմտեան Հայաստանի բնիկ ժողովուրդ,որն
իրավունք ունի կառուցել իր անկախ ազգային օջախը :
13. 1960
թուականի
դեկտեմբերի
14-ին
ըստ
Գլխավոր
վեհաժողովի,
երկրներին
Անկախութեան
շնորհման
և
գաղութացված
ժողովրդների
հռչակագրի
բանաձևի
1514 (XV) համաձայն
(2)
14. 2007
թուականի
սեպտեմբերի
13-ին
Միջազգային
Ազգերի
Կազմակերպութեան
շրջանակներում
ըստ
բնիկ
ժողովրդների
իրավունքների
հռչակագրի
ընդունված
144 Պետութիոնների
կողմից :
Չնայած
միջազգային
ճանաչման
տարափին,
միայն
Եվրոխորհրդարանը
1987 թուականի
հունիսի
18-ին
մերժեց
Հայկական
հարցի(3)
քաղաքական
լուծումը
ըստ
Բանաձևի
երկրորդ
հոդվածի,
Արեւմտեան
Հայաստանի
հայերի
անքակտելի
իրավունքները'
ընդունելով
հետեւեալ
բանաձևը
"ընդգծում
է,
որ
ճանաչելով
այս
պատմական
իրադարձութիոնները,
որպես
ցեղասպանութիոն,
չի
կարող
առաջացնել
քաղաքական,
իրավական,
կամ
նյութական
կարգի
պահանջներ
այժմեան
Թուրքիային:
Ավելի
վատ,
Թուրքիան
և
Կովկասի
Հայաստանի
Հանրապետութիոնը
փորձեցին
ընդհանրապես
անտեսել
Արեւմտեան
Հայաստանի
հայերի
իրավունքները
վերջնականապես
Հայկական
հարցը,
ստորագրելով
հայ-թուրքական
արձանագրութիոնները,
որ
արձանագրվեց
(ներկայացվեց
ժողովրդին)
2009 թուականի
սեպտեմբերի
1-ին:
(5)
Այդ ժամանակից ի վեր
հիմնվելով'
ա)
Արեւմտեան
Հայաստանի
Ազգային
Խորհրդի
պաշտոնական
որոշման
(ընդունված
2004 թուականի
դեկտեմբերի
14-ին)(6),
Հռչակագիրը
"Արեւմտեան
Հայաստանի
Հայերի
իրավունքների"
վերաբերյալ
(ընդունված
2007 թուականի
հունվարի
20-ին)
(7)
բ)
Արեւմտեան
Հայաստանի
Վտարանդի
Կառավարութեան
ստեղծումը
(ընդունված
2011 թուականի
փետրվարի
4-ին
և
համապատասխան
Պետութեան
կառուցման
որոշումների
(ընդունված
2011 թուականի
մարտի
2-ին)
(8)
գ)
որոշում
Արևմտեան
Հայաստանի
Ազգային
Խորհրդարան
սգտեղծելու
մասին,
ընդունված
Արևմտեան
Հայաստանի
5-րդ
Վեհաժողովում
(30 նոյեմբեր,
2012 թուական)
(9)
Հայտարարելով,
որ
ամեն
տեսակի
բարոյական
եվ
իրավական
տեսակետից
սխալ
է
թուրքական
կառավարութիոններին
հայերի
1894-1923
թվականների
ցեղասպանութեան
համար
խրախուսանքի
ճանաչումը,
որն
տակն
ու
վրա
արեց
արեւմետան
Հայաստանում
բնակվող
ազգերի
հարաբերութիոնները :
Արեւմտեան
Հայաստանի
հայերը
այսօր
չեն
կարող
դեմ
հանդես
գալ
իրենց
օրիանական
իրավունքներին,հալածանքների,
ոչնչացման
և
թալանի
հետեւանքով
նրանց
քանակը
նվազել
է,
նրանց
հողերն
ու
տարածքները
բռնագրավվել
են,
որ
կատարվել
է
երեք
թուրք
իրավահաջորդ
կառավարութիոնների
կողմից:
Արեւմտեան
Հայաստանի
Խորհրդարանի
իրավասութիոնը
տարածվում
է
պետության
տարածքի
իրավունքով'
( դե
յուրէ)
բռնագրավված
Արեվմտեան
Հայաստանի
և
գավառների
վրա,
որոնք
(դէ
ֆակտո)
ճանաչված
են,
որպես
հայկական
գավառներ:
Հաշվի
առնելով
հետևյալը'
ա) Ամերիկայի Միացեալ
Նահագների 28-րդ նախագահ Վուդրո Վիլսոնի իրավարար վճիռը'
Թուրքիայի և Արեւմտեան Հայաստանի միջև սահմանը (22 նոյեմբեր?
1920)
բ) Պատմական Հայաստանը,
որն ընդգրկում է անկախ Արեւմետեան Հայաստանը և հայկական
Կիլիկիան, 1960 թուականի դեկտեմբերի 14-ի Գլխավոր
վեհաժողովի, "երկրներին Անկախութեան շնորհման և գաղութացված
ժողովրդների" հռչակագրի բանաձևի 1514 (XV) համաձայն :
գ)
Որպեց
բնաիկ
ժողովուրդ
Արեւմտեան
Հայաստանի
հայերը
իրենց
պատմական,
ծագումնաբանական,
պատմական,
մշակույթային,
անքակտելի
և
անժխտելի
իրավունքների
տերն
են'
Միջազգային
Ազգերի
Կազմակերպութեան
շրջանակներում,
բնիկ
ժողովրդների
իրավունքների
հռչակագրի
համաձայն'
ընդունուած
2007 թուականի
սեպտեմբերի
13-ին:
Իրավասութիոնը
տարածվում
է
ստորև
նշուած
տարածքներում
և
գավառներում
1.
Վան
2.
Բիթլիս
3.
Էրզրում
4.
Տրապզոն
(Համշեն)
5.
Սիվաս
(Սեբաստիա)
6.
Դիարբերկիր
(Տիգրանակերտ)
7.
Խարպուտ
(Խարբերթ)
8.
Կիլիկիա
(այդ
թվում'
Կեսարիա,
Մարաշ,
Ադանա,
Այնթափ,
Անտիոք)
9.
Ղարս
(Սուրմալու)
10.
Ջավախեթի
11.
Նախիջեւան
2013
թուականի
մայիսի
24-ին
ինտերնետային
համակարգով
սկսվեց
Արեւմտեան
Հայաստանի
քաղաքացիների,
ինչպես
նաև
ոչ
կառավարական
կազմակերպութիոնների
և
հայրենակցական
կազմակերպութիոնների
ընտրացուցակներում
գրանցման
գործողությունները,
որպեսզի
մասնակցեն
Արեւմտեան
Հայաստանի
Ազգային
Ժողովի
(խորհրդարանի)
պատգամավորների
ընտրութիոններին:
Արեւմտեան
Հայաստանի
(հայրենիք)
քաղաքացիներ
են
նրանք,
ովքեր
կարող
են
ապացուցել
իրենց
ծագումը
Հայրենիքի
(Արեւմտեան
Հայաստան)
ծննունդով,
եթե
անգամ
մի
քանի
սերունդներ
հետո
հաստատում
են,
որ
ծնողներից
որևէ
մեկը
Արևմտեան
հայաստանից
է
(գենետիկորեն):
Այնուհետև,
2013 թուականի
հունիսի
1-ին
սկսվեց
Արեւմտեան
Հայաստանի
թեկնածուները,
որոնք
ցանականում
են
ընտրվել
Արեւմտեան
Հայաստանի
Ազգային
Ժողովի
(Խորհրդարանի)
պատգամավոր
քաղաքացիների
ձայների
հայտերով,
որն
հիմնված
է
հատուկ
բանաձևվի
վրա,
որտեղ
նշված
են
գրանցվելու
պայմանները :
Թեկնածուների
գրանցումը
տեղի
ունեցավ
հոկտեմբերի
1-ից
մինչև
հոկտեմբերի
22-ը
մինչև
24:00 ինտերնետային
կայքի
միջոցով:
Ընտրութիոնները
սկսվեցին
2013 թուականի
նոյեմեբերի
22-ին
ժամը
00:00 Կարինից
մինչև
դեկտեմբերի
1-ը
00:00 (կենտրոնական
ընտրական
կայքում,
կամ
գրավոր
ձևով):
Ընտրութիոնների
արդյոնքները
կհաստատվեն
կենտրոնական
ընտրական
հանձնաժողովի
կողմից
և
կհրատարակվեն
2013 թուականի
դեկտեմբերի
17-ին:
Արեւմտեան
Հայաստանի
Ազգային
Ժողովի
(Խորհրդարանի)
ձեւավորումը
կազմում
է
պետութեան
հիմնադիր
մեխանիզմներից
մեկն
է,
այդ
թվում
Սահմանադրութեան
նախագիծը,
որն
հաստատում
է
Արևւմտեան
Հայաստանի
Ազգային
Ժողովի
(Խորհրդարանի)
առաջին
նիստը
օրը :
Քուեարկութիոնների
արդյունքնում
(10)ընտրված
պատգամավորների
խումբը
(11)
բաղկացած
է
64 թեկնածուներից,
որոնք
կարող
են
ծառայել
(նիստերին
մասնակցել)
5 տարի:
Նրանք
պետք
է
վերջնականապես
հաստատվեն
Արեւմտեան
Հայաստանի
Ազգային
Խորհրդի
կողմից,
որն
Արեւմտեան
Հայաստանի
Պետութեան
բարձրագույն
մարմինն
է: